Last updated on 5 maart 2024
Het Landhuis Maastricht 12 jaar later
— Een toekomst wijzend sociaal en ecologisch experiment — Tekst, Berto Aussems
Deze zomer is het 12 jaar geleden dat Het Landhuis geopend werd. Reden om eens stil te staan bij een plek waar veel mensen bijzondere herinneringen aan hebben. Het waren jaren waaraan veel mensen, voor kortere of langere tijd, deelnamen aan sociaal, ecologische activiteiten. Het Landhuis was nooit af. Het was altijd in wording. Dat had te maken met ideeën door mensen aangedragen en in die in vrijheid konden worden uitgewerkt. In de zomer 2011 was de opening. Zie Video hier.
Wat vooraf ging waren 2 initiatieven. Het eerste was het bewoonbaar maken van een huis dat door de gemeente van binnen compleet gesloopt was. Het opknappen ging in 2009 van start onder leiding van Obed en Malenka, bewoners van het Landbouwbelang. Zij werden geholpen door studenten van enkele opleidingen in Maastricht. Vooral in 2010 werden er flinke vorderingen gemaakt met het aanbrengen van vloeren in een helft van het pand. Het tweede initiatief kwam van een groep onder de inspirerende leiding van Bart Dekker. Medio 2009 werd ‘Transition Town Maastricht’ opgericht met het doel om de kracht van de lokale gemeenschap te stimuleren om o.a. te komen tot minder gebruik van fossiele brandstoffen met het oog op de klimaatcrisis.
In 2011 kwamen die twee initiatieven samen en kreeg de overgebleven groep van Transition Town de beschikking over het gedeeltelijk opgeknapt gebouw aan de voorkant van het Landbouwbelang.
In de herfst ging het Repair Café van start, georganiseerd door Berto . Er kwam op de zondagmorgen de Landhuis Brunch en een keer per week het Landhuis Café. Het belang van deze bijeenkomsten was om ideeën te bespreken over wat wij wilden gaan realiseren. Zie video Repair Café.
Het mooie was dat in die begin periode weinig was vastgelegd. Er waren muziek optredens van Bernadette Huijbers en Guus Pisters, met accordeon en contrabas, die het Repair Café kwamen opvrolijken en zelf ook repareerden. Er kwamen Upcycling workshops georganiseerd door Dymph Korse met o.a. kussentjes naaien, wildbreien en Zendela tekenen.
In het voorjaar 2012 was de keuken zover opgeknapt dat er op woensdag uitgebreid gekookt kon worden voor het Pop-Up restaurant. Er kwam buiten een steenoven waar Willem Verschoor en Frans Hermans gezond brood gingen bakken. De prille ontwikkelingen van het Landhuis werden door de fotograaf Wil Peerboom vastgelegd. In het voorjaar begon ook het proefpark op het terrein achter het Sphinx gebouw. Het project gaf de gelegenheid om eigen groenten en kruiden te telen in bakken. Gedurende de rest van 2012 trok dit veel mensen aan die wilden meewerken om onze Landhuis tuindromen te realiseren. Maar het was niet alleen werken. Wij maakten van vele activiteiten steeds meer een feest en dat sprak zich snel rond. In de tussentijd werd er in het Landhuis door Coen Eckhardt, Bob, Martijn en John gewerkt om het pand op te knappen. Er kwam een goede elektriciteit- en wateraansluiting. In de loop van het jaar werd een prachtige veranda op de eerste verdieping aangebouwd. In het najaar begon Timo Eckhard op de zondagmiddag met Radio Timo á la Carte. Onder het genot van versgeperst appelsap konden bezoekers luisteren naar live optredens, interviews, poëzie en werd er fijne muziek gedraaid; dat was het Landhuis op zijn best.
In 2013 kwam het Open Podium met o.a. Richard Vroomen, Willem en Corneel in de veranda op de eerste verdieping. Het was een gezellig vestzak theater geworden. Er werden in dat jaar houtwerk dagen, recreaktiedagen, een bier brouw en sap persdag georganiseerd. Lieveke Vonk richtte het Landhuis koor op. In de Landhuis keuken werden de overschotten van de supermarkten en de stadsmarkt verwerkt tot heerlijke maaltijden. Daniël Speek begon met een bio brood bakkerij en met de uitgifte van biologische groenten. Zie video van een Landhuisdag.
In 2014 sprak het Landhuis initiatief zich rond in studentenkringen. De community breidde zich in rap tempo uit. De Landhuis beweging, die het tot nu toe was, werd een Stichting. De studenten gingen onder leiding van Kelly van Bragt aan de gang om het Landhuis organisatorisch meer te stroomlijnen. Je hoorde steeds meer Engels. De bijeenkomsten buiten bij het kampvuur, met eigen gemaakte pizza en bio-bier, werden steeds meer bezocht. De studenten waren lyrisch over de plek. Het Landhuis werd steeds meer een gezellige Coworkspace die in het Maastricht van ‘Sjiek en Sjoen’ in een behoefte voorzag. Eind 2014 werd het Livingroom Café geopend waar de internationale jonge bezoekers elkaar troffen voor een goede kop koffie, een spelletje of een gesprek over thema’s die er toe deden. Ook werden er Italiaanse avonden georganiseerd met veel wijn en teveel bezoekers. Begin 2015 was het Landhuis al vlug overbelast. De Stichting Landhuis kon niet meer instaan voor de veiligheid en hygiene wat in het voorjaar tot de opheffing van dit initiatief leidde.
In de bijna vier jaar van het bestaan was het Landhuis voor de mensen die er deel van uitmaakten de realisatie van een sociaal groene droom. De laagdrempelige vrijplaats heeft een onuitwisbare indruk nagelaten bij honderden bewoners van de stad Maastricht en omstreken. Deze plek waar een sociaal ecologische experiment plaatsvond heeft ook bij het bestuur van de stad Maastricht geleid tot waardering. Twee burgemeesters en enkele wethouders kwamen op bezoek. Zonder 1 cent subsidie hield dit initiatief vier jaar lang zijn eigen broek op. Het toont aan dat ‘het licht oprekken van enkele regels’ door de lokale overheid kan leiden tot onverwacht creatieve uitkomsten. Nu in 2023 zou je de divers samengestelde wijken in onze stad ook zo een vrijplaats gunnen. Het Landhuis was een toekomst wijzend initiatief voor sociaal groene experimenten en creatieve uitingen.
